سنگ لابرادوریت ، سنگ ماه
در علم شیمی عنوان "لابرادوریت فلداسپار" نام مناسبی برای این‌سنگ است که به رنگ آبی براق دیده میشود، در عین حال، برخی ازآنها با داشتن رنگ‌های متنوع، مانند رنگین‌کمان به نظر می‌رسند....
سنگ مورد بحث، سنگ ماه است که‌در اصطلاح "لابرادوریت Labradorite" نامیده میشود. با این وجود ازنظر کانی، سنگ قمر واقعی نیست و عنوان مزبور نیز دلیل بر اصل بودن‌آن نمی‌شود.
سنگ قمر حقیقی با توجه به ماهیت متنوع آن از زمره سنگهای "اورتوکلاس فلداسپار Orthoclase Feldspor " محسوب میشود و در واقع‌عضوی از این مجموعه به شمار می‌آید. تفاوت لابرادوریت واقعی‌و"اورتوکلاس" روشن نیست، از این رو میان جواهرشناسان درباره آن‌اختلاف نظر وجود دارد، به طوری که برخی صرف‌نظر از شهرت آن، کاربردعنوان مذکور را نادرست می‌پندارند.
- تاریخچه و روایت‌های داستانی
"اورتوکلاس"سنگ قمر اصلی، سنگی با تراش "کابوشن Cabochon" شفاف‌یا نیمه شفافی است که در آن تلألو و پرتو مواج آبی و سفید رنگی‌مشاهده میشود و بیشتر به رنگ‌های سفید، خاکستری، قهوه‌ای و نارنجی‌است. نمونه‌هایی از این سنگ را میتوان در قالب کابوشن‌هایی به‌شکل ماه یافت.
علاقه‌مندان به استفاده از این سنگ، در مشرق زمین، معتقدند که‌وجود آن پربرکت بوده و خوش‌شانسی به همراه می‌آورد و به افرادقدرت پیش‌بینی میبخشد. سنگ قمر مذکور مانند "الکساندریتALexandrite "،پس از مروارید، سنگ تولید ماه ژوئن محسوب میشود.
۱۵سال قبل، سنگ قمر جدیدی وارد بازار شد. این سنگ در جنوب هندواقع در مکان حفرشده‌ای میان کشتزارهای برنج کشف شد. (سنگهای قمر "اورتوکلاس" در سریلانکا، هند، برمه و دیگر کشورها یافت می‌شوند)
در علم شیمی عنوان "لابرادوریت فلداسپار" نام مناسبی برای این‌سنگ است که به رنگ آبی براق دیده میشود، در عین حال، برخی ازآنها با داشتن رنگ‌های متنوع، مانند رنگین‌کمان به نظر می‌رسند.
دکتر "هنری هینی Herry Hanni "، یکی از متخصصان موسسه جواهرشناسیسوییس (SSEF) در "باسل Basel" ، ارایه مقالاتی در این زمینه، معتقداست که این گونه سنگها، "لابرادوریت" واقعی نیستند، زیرا نور مواج‌موجود در آن ناشی از انعکاسی نیست که در این سنگ وجود دارد.
سنگ قمر "لابرادوریت"، تحت تاثیر انعکاس نور حاصل از صفحات‌دوگانه‌ای قرار دارد که به عنوان پدیده عمومی "اپتی کال Optical" ، در ارتباط با اکثر لابرادوریت‌های شفاف و نیمه شفاف، شناخته‌می‌شود. همین پدیده موجب میشود که "لابرادوریت‌های" نیمه شفاف‌رنگین کمانی و "اوپاک‌های Opaoue " رنگارنگ فنلاند به وجود آیند. ازمدل هایی رنگین کمانی و همچنین "لابرادوریت‌های" سنتی "لابرادور Labrador "، برای تزیین پیشخوان‌ها و یا به عنوان تابلوهای دیواری‌استفاده میشود، رنگ خاکستری تیره این سنگ نیز تحت تأثیر اجزایی‌به وجود می‌آید که در اصطلاح "ایلمنایت Ilmenite" ، نامیده میشود.
سنگ قمر لابرادوریت حاوی عنصر "ایلمنایت" نیست بلکه به علت رنگ‌تیره خود به سنگ قمر "ارتوکلاس" Orthoclase شباهت دارند. در چنین‌شرایطی موضوع در نظر ما مبهم جلوه میکند. این گونه ظاهراً شبیه‌به سنگ قمر است اما رنگ لابرادوریت را دارد.
از نظر"هینی Hanni" ، مردمی که به عنوان سنگ قمر "لابرادوریت" یاسنگ قمر رنگین کمانی به کار می‌برند، نظرشان معطوف به "امرالدقرمزRedemerald" است.
توافق عمومی و تاریخی بر سر اصطلاح "سنگ ماه" تنها در معنای "ارتوکلاس" آن وجود دارد. از این‌رو لابرادوریت "سنگ ماه" نیست.
"سنگ ماه" از دید جواهرشناختی، در مقایسه با "لابرادوریت" از شاخص‌انکسار نور و جاذبه کم‌تری برخوردار است. آبی و سفید تنها رنگ‌های‌یک سنگ ماه و شفاف است. در نتیجه این سنگ به رنگ زرد، نارنجی‌وزرشکی دیده نمی‌شود.
از طرف دیگر "لابرادوریت" یک "فلداسپار" "کلسیم سدیم" است که باایجاد رنگ‌های رنگین کمانی، "اسپکترولیت "Spectrolite نیز نامیده‌می‌شود. رنگ‌های مزبور تحت تأثیر ورود و انکسار نور حاصل از "پراش lamellar "،"لابرادوریت" (همانندسطحی صاف) به وجود می‌آیند، از این رو "پراکنش" عناصر "آلبیت Albite" در آن تأثیر ندارد. "لابرادوریت" درمقایسه با سنگ ماه "ارتوکلاس" از SG, RI بیش‌تری برخوردار است.
بین سنگ ماه و لابرادوریت از نظر ترکیب، ماهیت و دلیل تأثیرنور، تفاوت‌هایی وجود دارد. دلیلی وجود ندارد که لابرادوریت را یک‌سنگ ماه به شمار آوریم. این اقدام کاری نادرست بوده و موجبات‌سردرگمی افراد را فراهم میکند.
- کیفیت
از نظر "مانونیکانی Manu Nchani" ، یکی از مسوولان کالیفرنیا،یافتن سنگ ماه واقعی رنگین کمانی آبی بسیار دشوار است. برای‌نمونه‌های بیضی شکل، کیفیت عامل مهمی به شمار می‌آید. با توجه به‌این موضوع نقش عناصر موجود در سنگ بر کیفیت آن بسیار تأثیرگذاراست، زیرا عامل مهمی در شکل‌دهی رنگین کمان محسوب میشود. به این‌معنا که اجزای سنگ، نور را شکسته و طیفی از رنگ را به وجود می‌آورد. هر چه میزان این عناصر بیشتر باشد، رنگین کمان یا طیف ایجاد شده،جلوه بیش‌تری خواهد داشت، در نتیجه، اجزای کمتر، بیانگر محدودتربودن قلمروی رنگ است. هنگامی که سنگ آبی است، زیبا و گیراتر،شفاف و نیمه شفاف یا بسیار درخشان جلوه‌گر میشود.
- تنوع رنگ
مشهورترین و دوست‌داشتنی‌ترین رنگ از نظر طراحی آبی سیر است. درگذشته این رنگ استفاده درمانی داشته است. هم اکنون نیز درپلاتینوم و الماس از آن بهره گرفته میشود.
در اولین گزارش که از این سنگ در سال ۱۹۶۰ ارایه شد سنگ ماه‌رنگین کمانی به علت شفافیت و درخشش حاصل از چندرنگ بودن آن، به‌اشتباه "اوپال واتر Water Opal" ، نامیده شده است. در عین حال که‌وجودماده‌ای در کابوشن‌های شفاف میتواند یک یا دو رنگ را ایجاد کند،نمونه‌های نیمه شفاف نیز می‌توانند با داشتن رنگ‌های متفاوت و‌چشمگیر درخور توجه باشند.
- بهبود کیفی
معمولاً روش خاصی برای تغییر رنگ یا میزان شفافیت سنگ قمر لابرادوریت وجود ندارد.
- قیمت‌گذاری
کمیاب بودن این سنگ میتواند نقش مهمی در امر قیمت‌گذاری ایفاکند. نمونه‌های mm ۹. ۷و mm ۱۰. ۸یا CTS ۳ )قیراطی(از زمره سنگ‌های‌بی‌نظیر محسوب می‌شوند و قیمت بیش‌تری دارند. قیمت سنگ‌هایی با وزنی‌بیش از CTS ۵قیراطی ، حداقل ۱۰۰ دلار و کمتر از ۵ قیراط ۴۵ تا ۱۰۰دلار تعیین شده است.
- دقت و تمیزی
درجه سختی سنگ قمر رنگین کمان آبی "لابرادوریت" ۵/۶ ـ۶ است که‌تا حدودی کاربرد آن را آسان میکند. اما بعضی از طراحان جواهرات‌معتقد است که محکم بودن این سنگ، نشانه استحکام و دوام آن است.
در واقع، با داشتن نظری به تاریخ درمی‌یابیم که مقادیر قابل‌توجهی از این سنگ یعنی سنگ ماه "اورتوکلاس" (با همین درجه سختی) در دوران ویکتوریا در ساخت جواهرات، مورد استفاده قرار گرفته است وامروزه نیز شاهد این گونه نمونه‌ها با کیفیتی مطلوب هستیم.
به گفته سنگ‌شناسان تمیز کردن این سنگ دشوار نیست و میتوان ازآب یا هر نوع محلول پاک‌کننده ماورای صوت استفاده کرد. با این‌وجود، گوهر مزبور، سنگ نرمی است و با گذشت زمان دچار فرسایش خواهدشد بنابراین اجازه ندهید که با دیگر سنگها برخورد داشته باشد.
- تعمیر و نصب
هر گونه "فلداسپار "Feldspar ، به راحتی ممکن است به وسیله‌ابزار فلزی مانند وسایل قلم‌زنی، جلادهنده و یا چکش‌های رفت وبرگشتی، دچار خراشیدگی شود. بعضی‌ها از چکش پیستونی سود جسته و درنهایت از ابزار قلم‌زنی استفاده میکنند
مقالات مشابه :
خواص پزشکی سنگ لابرادوریت
