عیارسنجی زیست‌محیطی طلا و جواهرات
عیارسنجی زیست‌محیطی طلا و جواهرات
با توجه به ویژگی‌های مثبت و غیرقابل چشم پوشی عنصر طلا و نفت و ازطرفی اثرات منفی استحصال و استخراج آنها بر محیط زیست، لذا جهت بهرهبرداری پایدار از این منابع در کنار حفظ محیط زیست می‌بایست به سمتاستفاده از فناوری‌های پاک(از لحاظ آلایندگی محیط) و تهیه گزارش ارزیابیزیست محیطی و طراحی راهکارهای تخفیف آثار سوء گام برداریم...
نگاهی اجمالی به آمار تقریبی ذخایر عنصر طلا (۵۰۰ تن)، نفت (۴/۱۳۸میلیارد بشکه) و تولید روزانه پسماند (۴۰ هزار تن)در کشورمان و لزوماستخراج و بازیابی این سه منبع ارزشمند؛ لذا توجه به پیامدهایزیست‌محیطیناشی از استحصال آنها ما را به سوی استفاده از فناوری‌های پاک، تولیدپسماند کمتر و استفاده مجدد از این مواد به‌عنوان گامی مهم در راستایدستیابی به بهره برداری و توسعه پایدار سوق می‌دهد.
با نگاهی گذرا بهارزش‌های قابل‌ملاحظه عنصر طلا به‌عنوان پشتوانه اقتصادی و مالی کشورهاونقش غیرقابل انکار آن به لحاظ سرمایه و زیورآلات در بین مردم، استحصالآن‌را حتی با وجود آسیب‌های فراوان بر محیط‌زیست توجیه پذیر می‌کند . اینوضعیت در مورد استخراج نفت (طلای سیاه) نیز مصداق دارد؛ چرا که امروزه نفتو مشتقات آن مولفه پیشرفت صنایع و به‌طور کلی حرکت در جهان محسوب می‌شود.
اما در این میان در کشورمان بر خلاف کشورهای در حال توسعه یا توسعهیافته نسبت به جمع آوری و بازیافت پسماندها (به‌ویژه در بخش‌های شهری،بیمارستانی، صنعتی، دریایی و...) این منبع سرشار و لایزال هیچگونه برنامهعمل و راهبرد بلندمدت تدوین و اجرا نشده است.در واقع اگر ارزش واقعی طلایکثیف همچون عنصر طلا و طلای سیاه در بین مردم و مسئولین درک شود شایدتحولی شگرف در نوع دیدگاه و برنامه ریزی اقتصادی و به تبع آن سند چشمانداز توسعه پایدار کشور بروز نماید.
بررسی پیامدهای زیست محیطی استحصال طلا
طلااز گذشته‌های بسیار دور، به‌دلیل جلای زیبا، مقاومت بالا در مقابلاکسیداسیون و دیگر عوامل شیمیایی، شکل‌پذیری خوب و کمیابی، در طول تاریخمورد توجه بشر بوده و دارای اهمیت ویژه‌ای است. طلا به‌عنوان مهم‌تریناستاندارد پولی جهان مطرح بوده و بیشترین مورد مصرف آن در ساخت سکه و شمشطلا به‌عنوان ذخایر پول بین‌المللی است.لیکن با رعایت نکردن استانداردهایزیست‌محیطی، مواد سمی و زیان‌آور به هنگام استخراج این فلز منتشر می‌شود. وجود مواد سمی همچون «آرسنیک»، «پیریت»، «آنتی‌موان» و «آرسنو پیریت»، درکنار سنگ‌معدن طلا، باعث می‌شود درصورت استفاده از روش‌های قدیمی، اینمواد منجر به بروز آلودگی شوند. در این نوع معادن که به طلای مقاوممعروف‌اند، باید برای جدا کردن ماده سمی آرسنیک، از سیستم‌های خاص واکسیداسیون تحت فشار یا میکروبی استفاده شود.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، عدم‌کنترل معادن طلایی که حاوی آرسنیک هستند، موجب آلودگی‌های شدیدزیست‌محیطی و از جمله سرطان و قانقاریای کارکنان و اهالی منطقهمی‌شود.شایان ذکر است که بنابر ماده ۵ ضوابط زیست‌محیطی فعالیت‌های معدنی،مصوب هیأت وزیران مورخ ۲۱/ ۱/ ۱۳۸۴، معادن سنگ طلا با هر ظرفیت استخراجی،مشمول تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی می‌شود.
بازیافت پسماندهای خشک
الف ـ تفکیک در مبدأ
این روش یکی از مهم‌ترین و کم هزینه‌ترین روش‌های جداسازی و تفکیک مواد زاید محسوب می‌شود.
ب ـ تفکیک در مقصد
اینروش نیز یکی دیگر از روش‌های بازیافت و جداسازی مواد زاید به حساب می‌آیدکه زایدات قابل بازیافت پس از ورود به مراکز انتقال و یا دفع توسط روشسنتی و یا انواع سیستم‌های مکانیزه تفکیک و جداسازی می‌‌شوند.از مزایایبازیافت پسماندهای خشک می‌توان موارد زیر را برشمرد:
ارتقای سطح فرهنگ و آموزش عمومی درارتباط با تولید و دفع مواد زائدجامد، بهبود شرایط بهداشتی، کاهش آلودگی‌های ناشی از تولید زباله و حفظمحیط زیست، صرفه جویی درمصرف منابع طبیعی با بازگشت منابع قابل استفاده بهچرخه تولید، بهینه سازی شیوه‌های جمع آوری و حمل ونقل مواد زائد جامد ونظافت شهری، کاهش میزان پسماندهای دفنی و افزایش طول عمر مراکز دفن، کمکبه اقتصاد کلان کشور، ایجاد زمینه‌های اشتغال و جذب سرمایه‌های بخش خصوصی.
با توجه به ویژگی‌های مثبت و غیرقابل چشم پوشی عنصر طلا و نفت و ازطرفی اثرات منفی استحصال و استخراج آنها بر محیط زیست، لذا جهت بهرهبرداری پایدار از این منابع در کنار حفظ محیط زیست می‌بایست به سمتاستفاده از فناوری‌های پاک(از لحاظ آلایندگی محیط) و تهیه گزارش ارزیابیزیست محیطی و طراحی راهکارهای تخفیف آثار سوء گام برداریم.
اما در بررسیبازیابی پسماند نیز در کشورمان با وجود پیشینه فرهنگی، مشکلات و موانعاداری و اجرایی در مقوله جمع‌آوری، صنایع تبدیلی و رعایت موازین بهداشتیهمچنان پابرجاست.شایان ذکر است ، چنانچه اجرای پروسه بازیافت پسماندهابراساس ضوابط حفظ بهداشت محیط صورت نگیرد نه تنها راهگشا نخواهد بود بلکهاصول اساسی توسعه پایدار ملی را نیز زیر سؤال خواهد برد.
مقالات مشابه: